273 słowa, 1 minuta czasu czytania.

Żydzi stanowili oni obok Polaków najliczniejszą grupę osób więzionych w obozie. Większość z nich przebywała tu od kilu do kilkunastu dni do momentu egzekucji lub wywiezienia do innych obozów.

16 maja 1940 roku w Lager Soldau odbyła się jedna z pierwszych udokumentowanych egzekucji na 20 obywatelach polskich pochodzenia żydowskiego. Wyrok został wykonany w obecności samego inspektora Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w Królewcu Ottona Rascha.

Zostali oni skazani na karę śmierci 16 kwietnia 1940 r. przez Sąd Doraźny Tajnej Policji Państwowej w Ciechanowie (Standgericht der Geheimen Staatspolizei – Staatspolizeistelle Zichenau) za nieprzestrzeganie przepisów prawnych III Rzeszy odnośnie osób narodowości żydowskiej – nielegalne przekroczenie tzw. zielonej granicy z Generalnym Gubernatorstwem. Wyrok został wykonany w obecności SS-Oberführera dra Otta Rascha. Tymi ofiarami byli: Haske Fridmann, Mendel Litwinowicz, Hertschek Lipstein, Ruchla Littman, Janke Lofer, Herscht Starkopf, Janke Kleister, Icek Goldbruch, Leib Hirschfang, Abe Slozeski, Kirschbaum Saja, Barek Elfenbein, Schulim Finkelstein, Isak Mak, Eitelsberg Moschek, Chaim Bur, Abraham Bornstein, Baruch Rosenbaum, Anselm Schajer, Moschek Alstein.

W teczce personalnej Icka Goldbrucha, prowadzonej przez ciechanowskie Gestapo, znajduje się informacja, która rzuca światło na jego dramatyczną sytuację w czasie II wojny światowej.

16 kwietnia 1940 roku, za nielegalny powrót do Generalnego Gubernatorstwa, znany jako przekroczenie „zielonej granicy”, został skazany na karę śmierci. Warto zrozumieć kontekst, w jakim działały sądy doraźne Gestapo.

W czasie okupacji niemieckiej, te specjalne trybunały były narzędziem terroru, które miały na celu szybkie i bezwzględne egzekwowanie niemieckiego prawa okupacyjnego. Wyroki śmierci były wydawane często bez możliwości obrony i apelacji, a postępowania były przeprowadzane w sposób ekspresowy.

Wyrok śmierci na Icka Goldbrucha podpisał Hautsturmführer Pulmer, jeden z funkcjonariuszy Gestapo. Wydanie takiego wyroku świadczy o brutalności i bezwzględności okupacyjnych władz niemieckich .

244 słowa, 1 minuta czasu czytania.

Akcja „Uwalniamy książki – dzielimy się wiedzą” w Działdowie rozpoczęta! Akcja trwa do 30 czerwca lub do wyczerpania zapasów.

W Dworku Bülowa w Działdowie odbyła się inauguracja akcji „Uwalniamy książki – dzielimy się wiedzą”. Zebranych gości przywitał prezes Stowarzyszenie Pamięć i Tożsamość Zenon Gajewski, natomiast o samej akcji i jej zasadach opowiedział przedstawiciel IPN Gdańsk Marcin Węgliński.

„Dzisiaj w siedzibie organizacji pozarządowych odbyła się kolejna edycja akcji «Uwalniamy książki-dzielimy się wiedzą», którą stowarzyszenie organizuje wspólnie z oddziałem gdańskim IPN, aby ubogacić placówki kultury w naszym mieście – podkreślił prezes Gajewski. Przedstawiciele bibliotek mogli sobie wybrać i ubogacić w ten sposób własne księgozbiory. Akcję wspólnie organizujemy z IPN, aby wspólnie wspierać biblioteki, jak i czytelnictwo w naszym mieście – zakończył swoją wypowiedź prezes stowarzyszenia.

Wśród uczestników wydarzenia byli obecni przedstawiciele bibliotek, szkół oraz instytucji kultury z Działdowa i okolic, w tym Powiatowej Biblioteki Pedagogicznej, Zespołu Szkół nr 1, Zespołu Placówek Oświatowych nr 2, Zespołu Placówek Oświatowych nr 3 i Zasadniczej Szkoły Zawodowej. To głównie do nich adresowana jest akcja (choć wziąć w niej udział mogą również osoby indywidualne). Każdy z uczestników otrzymał bezpłatnie wybrane przez siebie publikacje IPN.

Warunkiem wzięcia udziału w akcji jest akceptacja regulaminu, w tym przede wszystkim podzielenie się informacją o otrzymanej książce na profilu (stronie) swojej instytucji bądź koncie w mediach społecznościowych i oznaczenie (wyróżnienie) Oddziału IPN w Gdańsku.

Na uczestników akcji czeka ok. 50 tytułów książek naukowych i popularnonaukowych. Zapraszamy do końca czerwca po odbiór publikacji do Dworku Bülowa (lub do wyczerpania zapasów).

Pliki do pobrania:

Obóz Soldau, zlokalizowany w Działdowie (obecnie woj. warmińsko-mazurskie), jest jednym z
tych miejsc, które przez wiele lat pozostawały w cieniu bardziej znanych obozów
koncentracyjnych. Jednak w ostatnich latach jego historia zaczęła wychodzić na światło dzienne
dzięki kilku publikacjom oraz licznym artykułom naukowym i popularyzatorskim. Obecnie
Działdowo odzyskuje swoje miejsce na mapie polskiej martyrologii, szczególnie w kontekście
martyrologii duchowieństwa katolickiego.

Początki i działalność obozu
Obóz Soldau został założony przez Niemców na przełomie 1939/40 roku, niedługo po wybuchu II
wojny światowej. Jego pierwotnym celem było internowanie polskich jeńców wojennych, jednak
szybko przekształcił się w miejsce przetrzymywania i eksterminacji ludności cywilnej, w tym
przedstawicieli polskiej inteligencji i duchowieństwa.

Warunki życia więźniów
Warunki panujące w obozie były niezwykle ciężkie. Więźniowie byli zmuszani do ciężkiej pracy,
cierpieli z powodu niedożywienia i złej opieki medycznej. Wiele osób zmarło z powodu chorób,
wycieńczenia i brutalnego traktowania przez strażników.

Martyrologia duchowieństwa katolickiego
Obóz Soldau stał się miejscem szczególnego cierpienia dla duchowieństwa katolickiego. Wielu
księży i zakonników zostało aresztowanych i osadzonych w obozie ze względu na ich działalność patriotyczną i społeczną. Władze okupacyjne postrzegały duchowieństwo jako zagrożenie dla
swojej władzy, co skutkowało prześladowaniami i brutalnymi represjami. Wielu z nich zostało
zamęczonych m.in. biskupi płoccy: abp. A. Nowowiejski i bp L. Wetmański oraz s. Maria Teresa
Kowalska, którzy zostali beatyfikowani w 1999 roku przez Jana Pawła II.

Upamiętnienie i znaczenie historyczne
Współczesne badania i publikacje przyczyniają się do szerszego zrozumienia znaczenia obozu
Soldau w kontekście polskiej historii. Pomimo że przez wiele lat pozostawał on w zapomnieniu,
obecnie zaczyna być doceniany jako istotne miejsce pamięci. Praca historyków i badaczy
umożliwia oddanie hołdu ofiarom i przywrócenie im należnego miejsca w historii.
Dzięki tym działaniom, obóz Soldau zyskuje coraz większe uznanie jako symbol polskiego
cierpienia i walki o przetrwanie w obliczu nazistowskiej okupacji. Upamiętnianie tego miejsca jest
nie tylko hołdem dla ofiar, ale również ważnym elementem edukacji historycznej dla przyszłych
pokoleń.

Dnia 12 maja 2025 r. o godz. 12.00 w Dworku Bülowa w Działdowie (Centrum Aktywności Organizacji Pozarządowych w Działdowie, ul. Zamkowa 6) odbędzie się inauguracja wydarzenia przygotowanego przez Oddział IPN w Gdańsku oraz Stowarzyszenie Odnowy Chrześcijańskiej „Pamięć i Tożsamość” – akcji „Uwalniamy książki – dzielimy się wiedzą”.

Instytut Pamięci Narodowej jest jednym z największych wydawnictw publikacji historycznych w Polsce. Dlatego też na potrzeby naszej akcji przekazaliśmy ponad 50 różnych tytułów: czasopism, broszur, książek naukowych… W ramach wydarzenia można je otrzymać bezpłatnie (warunki udziału zostały podane w regulaminie).

 Akcja potrwa do końca 30 czerwca br.

REGULAMIN

Lista publikacji

o Księdzu Kanoniku Marianie Ofierze (1962-2022).

FILM PONIŻEJ

510 słów, 3 minuty czasu czytania.

29 kwietnia 1995 r., w pięćdziesiątą rocznicę wyzwolenia obozu Dachau, w homilii wygłoszonej w kolegiacie św. Józefa w Kaliszu, ks. Leon Stępniak – Kustosz Pamięci przypomniał: „Dzień dzisiejszy nie może być powodem do oskarżania kogokolwiek, do chcenia odwetu, do rozdrabniania win przeszłości, ale czasem pojednania. Co należy czynić, by tragedia obozów nie powtórzyła się w następnych czasach? Przykład dali nam biskupi polscy już na Soborze Watykańskim II. Przebaczamy i prosimy o przebaczenie, a w 30. rocznicę tego wydarzenia biskupi niemieccy odpowiedzieli, że podaną rękę podjęli z braterskim szacunkiem i modlitwą, aby upiór nienawiści nigdy już nie rozłączył się naszych rąk i narodów”. Ks. Leon zmarł w 2013 r., w wieku 100 lat, jako ostatni z księży dachauowczyków. Jednak pamięć o księżach i ich wielkiej ofierze pozostanie zachowana i będzie trwać dalej. Bp Wiesław Śmigiel, obecny metropolita szczecińsko-kamieński, podczas homilii wygłoszonej 29 kwietnia 2024 r. w Sanktuarium Józefa Kaliskiego, przypomniał o wielkiej ofierze księży z niemieckich obozów koncentracyjnych, przywołując postać śp. ks. Leona Stępniaka: „Polscy kapłani, uwięzieni w Dachau, mieli wielkie zaufanie do św. Józefa. W obozie ślubowali pielgrzymowanie do Jego Sanktuarium w Kaliszu, w podzięce za wybawienie, jeśli przeżyją. Gdy się spełni cud, że wyjdziemy stąd żywi, piszcie i mówcie o tym, co oni z nami tutaj robili – apelował do współwięźniów ks. Leon Stępniak, osadzony w Dachau, które stało się Golgotą polskiego duchowieństwa. Ks. Leon wytrwale przypominał i dawał świadectwo, ale już odszedł do Pana. Jego głos jednak wciąż rozbrzmiewa: »mówcie o tym następnym pokoleniom«, bo jeśli my zamilkniemy, kamienie wołać będą”.

Na skraju niemieckiej miejscowości Dachau, leżącej kilkanaście kilometrów od Monachium, powstał pierwszy niemiecki, hitlerowski obóz koncentracyjny dla przeciwników politycznych Adolfa Hitlera. 25 marca 1933 r. rada miejska miasteczka Dachau, położonego niedaleko Monachium, nadała Adolfowi Hitlerowi honorowe obywatelstwo. Stało się to trzy dni po uruchomieniu tam obozu, który na zawsze zmienił sposób postrzegania tego bawarskiego miasta o ponad tysiącletniej historii.

Znajdował się on na bagnistym terenie, co nie było przypadkowe. Klimat tego miejsca był wilgotny, mglisty i bardzo niezdrowy. Wybór tego terenu był „iście szatańskim” pomysłem, gdyż zarówno położenie geograficzne, jak i warunki klimatyczne sprzyjały wyniszczaniu ludzi – wspominał po latach ks. Wiktor Jacewicz (Jan Domagała). Powstanie tego obozu wiąże się z aktem prawnym (dekretem podpisanym przez prezydenta Paul Avon Hindenburga z dnia 28 lutego 1933 r.), który został przyjęty przez ówczesne władze niemieckie – tj. Rozporządzenie o ochronie narodu i państwa. Gdy w nocy z 27 na 28 lutego 1933 r. spłonął gmach Reichstagu, rząd A. Hitlera i NSDAP natychmiast rozpętały histerię antykomunistyczną. Hitler przekonał prezydenta do kontrasygnowania dekretu. Ten akt prawny umożliwiał zawieszenie czasowe podstawowych praw konstytucyjnych, w tym wolności osobistych niemieckich obywateli, na czas nieokreślony. Za datę powstania obozu uznaje się dzień 22 marca 1933 r. Niemiecki obóz koncentracyjny Dachau był najstarszym obozem założonym przez Niemców, traktowanym przez nich jako wzorcowy, tzw. Müsterlager. W latach niemieckiej okupacji był głównym ośrodkiem eksterminacji duchowieństwa. W Dachau karano księży za najdrobniejsze przewinienia. Na żelaznej, ciężkiej bramie, obsługiwanej automatycznie przy pomocy prądu elektrycznego, umieszczono napis: „Arbeit macht frei” (Praca czyni wolnymi). Te trzy słowa były dla więźniów kpiną, a dla świata zewnętrznego propagandą.

106 słów, 1 minuta czasu czytania.

Informację o śmierci Papieża Franciszka przekazał przed godz. 10.00 z kaplicy Domu Świętej Marty kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego kard. Kevin Farrell.

„Najdrożsi bracia i siostry, z głębokim bólem muszę ogłosić śmierć naszego Ojca Świętego Franciszka. O godzinie 7.35 tego ranka biskup Rzymu Franciszek powrócił do Domu Ojca” – powiedział kard. Farrell. „Całe jego życie tu na ziemi było ofiarowane w służbie Panu i Jego Kościołowi. Uczył nas wiernego życia wartościami Ewangelii, odwagi i uniwersalnej miłości. W szczególny sposób troszczył się o biednych i osoby marginalizowane” – dodał.

„Z ogromną wdzięcznością za jego przykład prawdziwego ucznia Pana Jezusa powierzamy duszę Papieża nieskończonej miłosiernej miłości Trójjedynego Boga” – zakończył kardynał kamerling.

Zdrowych, pogodnych Świąt Wielkanocnych,
pełnych wiary, nadziei i miłości.
Radosnego, wiosennego nastroju,
serdecznych spotkań w gronie rodziny
i wśród przyjaciół
oraz wesołego Alleluja.

Najnowsza książka Andrzej Ruteckiego „Pasterz, nauczyciel, męczennik. Arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski (1858-1941)” już jest dostępna.

Już niebawem może zagościć na wielu książkowych półkach w Działdowie, Płocku albo gdziekolwiek indziej .

Dziękujemy Księgarnia Miles – polska księgarnia za profesjonalne wydanie publikacji.

Książka na wyciągnięcie ręki w przedświątecznej promocji !

https://ksiegarniamiles.pl/sklep/religia/pasterz-nauczyciel-meczennik-arcybiskup-antoni-julian-nowowiejski-1858-1941