Sowiecki obóz NKWD
W Działdowie już w pierwszych chwilach po zajęciu miasta z 18 na 19 stycznia 1945 r. doszło do grabieży i gwałtów. Wkrótce potem powstała komendantura wojenna kierowana przez mjr. Witalima Szitowa. W lutym działacze mazurscy skarżyli się, że „wojska sprzymierzone po oswobodzeniu Działdowszczyzny rozstrzelały wielu mieszkańców, wśród których większość stanowili Mazurzy-Polacy”. W Komornikach rozstrzelano rodzinę Pieszczków, w Pierławkach rodziców posła do Krajowej Rady Narodowej Jerzego Burskiego.
Władzę w mieście objęła sowiecka komendantura wojskowa i w miejscu obozu koncentracyjnego Sowieci utworzyli tzw. łagier nakazowo-rozdzielczy, mający charakter ośrodka filtracyjnego. Osadzono w nim mieszkańców Pomorza, Warmii, Mazur i Mazowsza. Byli to głównie Polacy i Mazurzy, pewną grupę stanowili również Niemcy.
Z relacji więźnia obozu nakazowo-rozdzielczego NKWD w Działdowie, Franciszka Prondzińskiego (Gryf Pomorski): „Tam w Działdowie nas umieszczono w budynkach byłych koszar wojskowych koło dworca. Jak pamiętam, to była tam duża śmiertelność na skutek fizycznego wycieńczenia. (…) Zmarłych chowano w grobach masowych tuż za ogrodzeniem koszar, zasypując ich wapnem.”
Z relacji Bogusława Koziorowskiego:
„W obozie tym za drutami z niewielką grupką prawdziwych, niewinnych Polaków znajdowała się cała masa Niemców, eingedeutschów, Volksdeuchów, a byli też żandarmi, żołnierze niemieccy, Ukraińcy (…). Było także dwóch księży katolickich oraz jeden porucznik z kampanii wrześniowej. (…) W obozie w Działdowie byliśmy chyba trzy dni. Jeden z żołnierzy sowieckich przyszedł do mnie nocą, poświecił latarką, obudził kazał iść ze sobą. Zaprowadził mnie do piwnicy i przystawiając pistolet do głowy, kazał zdjąć buty i oddać jemu.”
Osobną grupę więźniów obozu NKWD w Działdowie stanowili członkowie polskiej konspiracji niepodległościowej. Według Andrzeja Różyckiego, członka AK, a po wojnie ROAK, przez obóz w Działdowie „zostało w lutym i marcu 1945 r. wywiezionych około 700 członków AK z powiatów Działdowo, Brodnica, Lubawa i Grudziądz.”
Author: Andrzej Rutecki
Date: 18 lipca 2024
Monografia o KL Soldau.
Długo oczekiwana publikacja jest już dostępna. Monografia o historii niemieckiego obozu zagłady Soldau autorstwa ks. kan. Mariana Ofiary – pierwszego proboszcza parafii św. Katarzyny w Działdowie i pierwszego kustosza Sanktuarium Męczenników Działdowskich.
ks. prał. prof. dr hab. Daniel BrzezińskiJest to książka wyjątkowa z wielu powodów. Ukazała się już po śmierci Autora i stanowi owoc jego jakże kompetentnych i zarazem żmudnych, ale prowadzonych z ogromną pasją – trwających ponad ćwierć wieku – badań i poszukiwań. Ustalenia zawarte na kartach tej publikacji są w wielu miejscach przełomowe. Dotyczą one zarówno rekonstrukcji listy ofiar obozu zagłady w Soldau, jak i lokalizacji oraz upamiętnienia miejsc ich pochówku. Ksiądz kanonik Marian Ofiara dotarł do materiałów archiwalnych niejednokrotnie nieznanych nawet badaczom zajmującym się problematyką działdowskiego obozu i przebadał setki historycznych dokumentów. Wspierał inicjatywy edukacyjne, naukowe i wydawnicze, aby upamiętnić męczenników i uratować prawdę historyczną o byłym obozie koncentracyjnym w Działdowie. Pomagał w pracach poszukiwawczo-ekshumacyjnych ofiar obozu, prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej. Często mawiał, że „przybył do Działdowa o jedno pokolenie za późno”. Wiele bowiem osób, z którymi rozmawiał, zbierając relacje żyjących świadków tamtych zbrodni, w czasie II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej było jeszcze dziećmi i nie mogło dokładnie pamiętać obozowej hekatomby, a informacje o obozie z lat wojny i z okresu powojennego, skrywane przez dziesięciolecia, przekazali im rodzice czy też dziadkowie.
Autorem niniejszej książki jest ks. kan. Marian Ofiara, kapłan diecezji toruńskiej, pierwszy proboszcz parafii pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Działdowie, inicjator i kustosz Diecezjalnego Sanktuarium Błogosławionych Męczenników Działdowskich, beatyfikowanych przez papieża Jana Pawła II w Warszawie 13 czerwca 1999 roku. Ojciec Święty dokonał wówczas beatyfikacji 108 męczenników, będących ofiarami nazistowskiego prześladowania Kościoła w Polsce w latach 1939–1945. Wśród błogosławionych znalazły się również trzy osoby pochodzące z diecezji płockiej, a mianowicie arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski, biskup Leon Wetmański i siostra zakonna Maria Teresa, którzy ponieśli męczeńską śmierć za wiarę na ziemi działdowskiej w obozie koncentracyjnym Soldau, w miejscu eksterminacji tysięcy Polaków i Żydów. Egzekucje odbywały się na terenie obozu i w lasach pobliskich wsi Białuty, Komorniki oraz w tzw. Lasku Zwierskiego. Dzięki staraniom ks. Mariana Ofiary trwałym i wymownym znakiem pamięci o rzeszy więźniów obozu koncentracyjnego Soldau stało się diecezjalne sanktuarium w Działdowie, erygowane kanonicznie 8 czerwca 2014 roku. Jest to zarówno miejsce modlitwy, kultu i pielgrzymek, jak i punkt edukacji uświadamiającej tragiczne i dalekosiężne skutki nazizmu hitlerowskiego.
Rok 2022, sześćdziesiąty rok życia ks. Mariana Ofiary, był dla niego czasem trudnych zmagań z nasilającą się chorobą nowotworową. Na dwa dni przed śmiercią, która nastąpiła 8 kwietnia 2022 roku, świadom w pełni swej sytuacji, zatelefonował ze szpitala, aby się pożegnać. Cierpiał, ale o tym nie mówił. Natomiast powiedział mi, że teraz lepiej rozumie, ile wycierpieli więźniowie obozu koncentracyjnego, umierający w nieludzkich warunkach, na barłogach, bez żadnej pomocy medycznej. Wyraził również przekonanie, że wkrótce spotka się z Panem Jezusem i ufa Jego miłosierdziu. W końcu wyznał, że kocha swoją diecezję i parafię, dlatego chorobę przyjmuje jako swoją modlitwę za Kościół.
+ Andrzej Suski Biskup Toruński SeniorVerba docent, exempla trahunt – słowa uczą, przykłady pociągają. Najbardziej pociągają przykładni ludzie. Czytelnikom tej książki życzę owocnej lektury, uwzględniającej także piękną osobowość Autora.
Author: Andrzej Rutecki
Date: 13 czerwca 2024
Uczcijmy Powstańców Warszawskich
Dnia 1 sierpnia, w 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, spotkajmy się przy pomniku poświęconym ofiarom i więźniom niemieckiego obozu KL Soldau oraz Nakazowo-Rozdzielczego obozu NKWD.
Pragniemy tego dnia uczcić pamięć wszystkich Powstańców Warszawy, zapalając znicze w godzinie „W” 17:00.
Gen. Tadeusz Komorowski „Bór” – dowódca Armii Krajowej. Rozkaz o rozpoczęciu powstania w stolicy 1 sierpnia 1944 roku o godzinie „W” – 17:00
Wydałem dziś upragniony przez Was rozkaz do jawnej walki z odwiecznym wrogiem Polski, najeźdźcą niemieckim. Po pięciu blisko latach nieprzerwanej i twardej walki prowadzonej w podziemiach konspiracji stajecie dziś otwarcie z bronią w ręku, by Ojczyźnie przywrócić Wolność i wymierzyć zbrodniarzom niemieckim przykładną karę za terror i zbrodnie dokonane na ziemiach Polski.
Halina Rogozińska z d. Rutkowska – więzień w niemieckim obozie w Działdowie(Soldau), harcerka przy Narodowych Siłach Zbrojnych, żołnierz Armii Krajowej, łączniczka podczas Powstania Warszawskiego.
Pani Halina opowiedziała o traumatycznych przeżyciach związanych z obozem w Działdowie. „To było Piekło, Piekło na ziemi” – podsumowała dni spędzone w obozie w Działdowie. „Spotkałam się tam ze straszliwym okrucieństwem. Do dziś mam przed oczami, jak niemieccy bandyci rechocząc ze śmiechu, utopili polskiego chłopca w dole, który był obozową toaletą” – opowiada pani Halina.
Author: Andrzej Rutecki
Date: 12 czerwca 2024
Historia znaczka.
- Józef Wybicki jest autorem słów hymnu Polski. Na znaczku znajduje się portret Józefa Wybickiego, według drzeworytu z 1871 r. Tłem znaczka stała się rycina
„Marsz, marsz Dąbrowski…” z cyklu Pieśń Legionów Juliusza Kossaka. Znaczek powstał z okazji 225. rocznicy napisania 
„Mazurka Dąbrowskiego” i 95. rocznicy ustanowienia tej pieśni hymnem Polski. Znaczek wydano w 2022 r. Autor znaczka: Jan Konarzewski. - W 1972 r. na łamach 📰”Wieczoru wybrzeża” ukazał się pierwszy pasek komiksowy z serii „Kajko i Kokosz”. Komiksy Janusza Christy, zwłaszcza kultowej serii „Kajko i Kokosz”, trwale zapisały się na kartach polskiej literatury i stanowią element naszego dziedzictwa kulturowego.👉Na numerowanym znaczku w bloku widnieją postacie Kajka i Kokosza oraz smoka Milusia, a w oprawie bloku znaleźli się jaga, Łamignat, Lubawa i Mirmił. Autor znaczka: Joanna Fleszer-Haspert, Radosław Gieremek.
- Znaczek został wydany w 2022 r. i został poświęcony obronie polsko-białoruskiej granicy w warunkach wojny hybrydowej i próby destabilizacji krajów wschodniej flanki NATO. Walor w symboliczny sposób upamiętnia profesjonalizm i bohaterską postawę żołnierzy Wojska Polskiego oraz funkcjonariuszy Straży Granicznej i Policji., stojących na straży bezpieczeństwa naszego kraju. Na znaczku przedstawiono naszywki na mundurach trzech służb: Wojska Polskiego, Straży Granicznej i Policji.
- Bogactwo polskiej natury. Znaczek przedstawia Wróbla (Passer domesticus).
Autorem zdjęcia jest Maciej Zdziarski. Wróbel jest najczęściej występującym ptakiem w polskich parkach. W naszym kraju występuje ponad 400 różnych gatunków ptaków. Emisja znaczków pt. „Ptaki polskich parków” została przygotowana w ścisłej współpracy z dr. Andrzejem Kruszewiczem, ornitologiem i dyrektorem warszawskiego zoo. - ultura – polski emigracyjny miesięcznik wydawany w latach 1947–2000, początkowo w Rzymie, od 1948 w Paryżu przez Instytut Literacki, stanowiący centrum kulturalno-polityczne dla emigracji polskiej po II wojnie wywierając wpływ na Polskę Ludową. Jego założycielem był legendarny redaktor Jerzy Giedroyc. Autor projektu znaczka: Bożydar Grozdew.
- 14 czerwca 1940 roku Niemcy wysłali z Tarnowa do Auschwitz pierwszy masowy transport więźniów. Do obozu zagłady trafiło 728 Polaków, m.in. członkowie niepodległościowej konspiracji oraz aresztowani w obławach i łapankach.
Karta pocztowa wydana w 2020 r. w 80. rocznicę pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz. Projekt karty: Joanna Marzec; autor znaczka: Wojciech Korkuć. - Znaczek poczty lotniczej przedstawiający sylwetkę Jana Pawła II zwróconego w stronę wyciągniętych ku niemu rąk oraz godło PRL i data rozpoczęcia pielgrzymki (2 czerwca 1979 r.). Znaczek o wartości 500 lirów. Data emisji znaczka 24.06.1980 r.
- 108 męczenników drugiej wojny światowej. Beatyfikacji dokonał Jan Paweł II 13 czerwca 1999 roku w Warszawie w czasie swojej VII pielgrzymki do Polski. Natomiast 15 czerwca 2019 roku do obiegu wchodzi znaczek pocztowy o wartości 3,30 zł, na którym przedstawiono obraz beatyfikacyjny 108 męczenników polskich II wojny światowej, autorstwa Stanisława Baja, znajdujący się obecnie w kaplicy Sanktuarium Maryjnego w Licheniu.
Author: Andrzej Rutecki
Date: 11 czerwca 2024
Dzień prawdy i pamięci.
28 maja 1941 r. to dzień śmierci abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego. Jak wspominał podczas dzisiejszej konferencji pan Janusz Piwowar – ta data jest pewna i widnieje w dokumentach niemieckich, które znajdują się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
Tego dnia, w godzinach porannych, członkowie stowarzyszenia p. Zenon Gajewski i p. Andrzej Rutecki wspólnie z ks. Szymonem Chachulskim-proboszczem św. Katarzyny, p. Grzegorzem Mrowińskim-burmistrzem Działdowa, p. Andrzejem Wiśniewskim-zastępcą burmistrza Działdowa, złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze na symbolicznym grobie patronów Działdowa: abp. A. Nowowiejskiego i bp. L. Wetmańskiego. Pomnik znajduje się przy parafii św. Katarzyny. Następnie prezes stowarzyszenia zapalił znicz przy pomniku ofiar obu totalitaryzmów.
Konferencja “Prawda i pamięć o ofiarach II wojny światowej” rozpoczęła się o godz. 11.00 a potrwa do godz. 14.00 (28 maja 2024). Miejsce: Centrum Aktywności Organizacji Pozarządowych przy ul. Zamkowej 6 w Działdowie.
Gości przywitał Andrzej Rutecki wiceprezes Stowarzyszenia, a krótki rys historyczny przedstawił prezes Zenon Gajewski, wspominając nieoceniony wkład śp. księdza Mariana Ofiary w ocalenia od zapomnienia więźniów obozu KL Soldau i Duchownych Męczenników. Następnie głos zabrała dr Beata Michalec (zastępca dyrektora ds. Programowych Muzeum Niepodległości w Warszawie) z wykładem Ksiądz Jan Golędzinowski – duchowny, społecznik, radny Warszawy”. W programie konferencji znalazły się wykłady: „(Nie) pamięć Wąskiego Lasu” – Daria Zarodkiewicz (specjalista ds. historii miasta i regionu w Centrum Dialogu Kulturowego „Dom Wesołka”),
„Płockie duchowieństwo – ofiary KL Soldau” – Janusz Piwowar, dr Mariusz Żuławnik (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej).
Obchody zostały objęte honorowym patronatem Burmistrza Miasta Działdowo pana Grzegorza Mrowińskiego.
Patronat medialny: portal Moje Działdowo, Radio 7, gazeta Dzień Dobry Działdowo.pl, Niedziela-edycja toruńska.
Totalitaryzmy XX w. ukazały ciemną stronę ludzkości. Po przeżyciach stulecia zbrodni, po wieku obozów koncentracyjnych i gułagów, po wymordowaniu setek milionów ludzi nie można nie pisać i nie mówić o tragedii dobra i zła.
Po konferencji członkowie stowarzyszenia wraz z panem Adamem Wetmańskim (krewnym bp. Leona Wetmańskiego) złożyli wiązankę kwiatów przy pomniku ofiar niemieckiego i sowieckiego okupanta znajdującego się przy dawnym budynku koszarowym, który w czasie II wojny światowej pełnił funkcję obozu najpierw hitlerowskiego, a w 1945 r. sowieckiego okupanta.
Ks. Marian Ofiara, badacz martyrologii duchownych zamęczonych w niemieckim obozie Soldau w Działdowie, po wielu latach badań stwierdził, że: „okupant niemiecki walczył z polskością i kościołem katolickim. Dla wielu duchownych i świeckich Krzyż nałożony przez okupantów niemieckich i radzieckich stał się bramą do nieba. W początkowym czasie okupacji w Europie środkowo-wschodniej współpracowały dwa systemy polityczne, totalitarne – wrogie człowiekowi i Kościołowi rzymskokatolickiemu ”.
Według oficjalnych niemieckich dokumentów ordynariusz płocki zmarł 28 maja 1941 r. w wieku 83 lat. Pojawia się także inna data jego śmierci – 20 czerwca 1941 r. Owiane tajemnicą jest także miejsce jego pochówku. Przypuszcza się, że mógł on zostać pogrzebany w okolicach Działdowa – na Górze Komornickiej, w Lesie Białuckim lub w Lasku Zwierskiego. Jako bezpośrednią przyczynę zgonu niemieccy oprawcy podali uwiąd starczy. Nie wiadomo jednak, czy został rozstrzelany, czy zmarł w następstwie ogólnego wycieńczenia, nieustannych tortur i głodu.
W ostatnich dniach swojego życia sędziwy arcybiskup nie mógł chodzić, nie przyjmował także żadnych posiłków. W całości poświęcił ten czas na modlitwę w samotności i ze współwięźniami. Był zresztą dla nich duchowym przewodnikiem. Mimo rygoru surowej kary nie bał się ich błogosławić i podnosić na duchu. W swoich nieustannych modlitwach prosił Boga o skrócenie męki i o przebaczenie niemieckim katom.
Author: Andrzej Rutecki
Date: 28 maja 2024
Nawet w Dachau mówiono,
że zmarł męczennik.
«Nawet w Dachau po zgonie arcybiskupa Nowowiejskiego mówiono, że zmarł męczennik.»
Kolejna 83. rocznica śmierci biskupa płockiego Antoniego Juliana Nowowiejskiego skłania do głębszej refleksji nad niezatartym śladem, jaki pozostawił w dziejach Kościoła i Polski. Arcybiskup – Męczennik jest również świadkiem prawdy i wiary. Prawdę głosił, a wiarę wyznawał, dlatego w czasie okupacji, był niewygodnym dla hitlerowskich władz. Jak to zostało określone w piśmie Gestapo w Płocku do Ministra Rzeszy ds. Kościelnych, „że polityczna postawa abp. Nowowiejskiego, jak również Wetmańskiego, pozostała zawsze ta sama, tj. ujawniona już w czasie wojny światowej, wrogość przeciwko wszystkiemu, co niemieckie”.
W ramach niemieckich działań represyjnych wymierzonych w szeroko rozumianą polską inteligencję dochodziło do licznych aresztowań duchownych ze wszystkich ówcześnie diecezji. Okupacyjne władze niemieckie były świadome tego, że rola Kościoła katolickiego jest ściśle powiązana w dziejach narodu i państwa polskiego, a kapłani odgrywają znaczącą rolę, mają autorytet i odpowiednią pozycję w społeczeństwie polskim. Eksterminacja polskiego duchowieństwa katolickiego była realizowana poprzez natychmiastową fizyczną likwidację, działania represyjne oraz umieszczanie duchownych w obozach koncentracyjnych.
Arcybiskup Nowowiejski wraz z biskupem Wetmański zostali osadzeni w niemieckim obozie Soldau w Działdowie, który był „utajonym ośrodkiem zagłady” dla polskich elit politycznych. Słusznie stwierdził śp. kan. Marian Ofiara (1962-2022; kustosz Sanktuarium Błogosławionych Męczenników Działdowskich, jeden z nielicznych badaczy historii ofiar obozu Soldau, który dbał i szerzył pamięć o polskich księżach zamordowanych w Działdowie), że „niemiecki obóz Soldau to miejsce, w którym okupant niemiecki walczył z polskością i Kościołem Katolickim”.
W Lager Soldau nieograniczona władza załogi obozowej bez jakiejkolwiek odpowiedzialności, w większości przypadków prowadziła do okrutnego znęcania się nad więźniami, szczególnie nad duchownymi. Nad Arcybiskupem Antonim Julianem Nowowiejskim znęcano się w wyjątkowo bestialski sposób. Za odmowę wyrzeczenia się wiary i podeptania Krzyża Arcybiskup został brutalnie pobity, torturowany, w pomieszczeniu obozowym, w którym niemieccy zbrodniarze znęcali się nad więźniami. Nie uległ, nie wyrzekł się wiary i nie podeptał Krzyża, nie złamał się. Arcybiskup został zamęczony prawdopodobnie 28 maja 1941 r. Zgon Arcybiskupa władze niemieckie długo trzymały w tajemnicy. Dopiero w „Osservatore Romano” z dnia 8 listopada 1941 r., nr 261, podana została krótka wiadomość o zgonie Arcybiskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego, Biskupa Płockiego w Działdowie.
Ks. Marian Żebrowski (wikariusz parafii w Gąbinie, diecezja płocka; więzień Dachau), na prośbę ks. Wacława Jezuska spisał relację (27 października 1977 r.) o reakcji księży w Dachau na wiadomość o uwięzieniu i śmierci arcybiskupa Nowowiejskiego. Oddajmy mu głos:
Podczas drugiej wojny światowej przebywałem w dwóch niemieckich obozach koncentracyjnych: Sachsenhausen i Dachau. Zarówno w jednym, jak i w drugim obozie prawie wszyscy księża wiedzieli o tragicznym losie ks. Arcybiskupa A. J. Nowowiejskiego. I to nie tylko księża płoccy, nie tylko księża polscy, ale nawet księża innych narodowości. O biskupie płockim wszyscy księża wyrażali się z wielką czcią i podziwem. Ordynariusz płocki internowany ze swoim biskupem sufraganem Leonem Wetmański i kapelanem Adamem Zaleskim w Słupnie był dla nas wszystkim znakiem, symbolem odwagi, męstwa, największego poświęcenia dla sprawy Bożej. «Dobry pasterz życie swoje oddaje za owce swoje». Jeśli ktoś z nas, przedstawiając się nieznanemu księdzu, powiedział, że pochodzi z diecezji płockiej, to zaraz usłyszał pytanie: «a co się dzieje obecnie z waszym biskupem?» Na wiosnę 1942 r. ks. Wincenty Chabowski przywieziony z obozu w Działdowie do Dachau przywiózł wiadomość o śmierci ks. biskupa Nowowiejskiego. Wiadomość ta wywoływała wstrząsające wrażenie wśród księży. Mówiono, że zmarł biskup męczennik.
Author: Andrzej Rutecki
Date:
„Tyś doskonalił nam serca.”
Klerycy żegnający swojego ukochanego ojca, podczas spotkania w seminarium płockim po otrzymaniu przez niego sakry biskupiej wygłosili płomienną przemowę, w której wyrazili swoją wdzięczność, przywiązanie i miłość: ,,Tyś doskonalił nam serca. (…) Musimy przyznać z całkowitą pewnością, że „choćbyśmy mieli dziesięć tysięcy pedagogów w Chrystusie, to jednego w Twej osobie Ojca.”
Ojciec Leon obejmował duchową opieką kleryków, posługiwał im w konfesjonale, prowadził konferencje i rekolekcje – należał do najbardziej wszechstronnych rekolekcjonistów Polski międzywojennej. W wyniku starań biskupa Nowowiejskiego nominacja ks. Leona Wetmańskiego została ogłoszona przez papieża Piusa XI 19 grudnia 1927 r. Ks. Leon został sufraganem płockim i otrzymał tytularne biskupstwo w Kamako w Armenii. 22 kwietnia 1928 r. odbyła się uroczystość konsekracji biskupa Wetmańskiego w płockiej katedrze.
Biskupa Wetmańskiego charakteryzowała przede wszystkim praca charytatywna, rekolekcyjna i misyjna. Starał się trzymać „z dala” od pracy administracyjnej, spełniał jednak wszelkie zadania związane z posługa biskupią i obowiązkami wikariusza generalnego w kurii diecezjalnej. Dużo czasu poświęcał na przygotowanie i wygłaszanie rekolekcji. Do tych spraw podchodził z wielkim zaangażowaniem. Był wielkim ascetą, z powołania siewcą ziarna Bożego.
Biskup Leon Wetmański w swoim życiu kierował się teologią miłosierdzia. Była cząstką jego życia, którą szczególnie ukochał, która nigdy nie została mu odebrana – nawet w niemieckim obozie. Większą część swojego kapłańskiego życia poświęcił na pomoc dla najuboższych, zagubionych, uzależnionych… Był naprawdę sługą Bożego miłosierdzia. Dla ubogich i samotnych odprawiał Msze św., spożywał z nimi posiłki.
Bp Leon Wetmański pracował intensywnie, sprawował z gorliwością sakramenty – często spowiadał w katedrze. Codzienne życie biskupie wypełniały spotkania, wizytacje, przemawianie podczas spotkań ze stowarzyszeniami i organizacjami kościelnymi i świeckimi( święcenie sztandarów, pomników, pomieszczeń użyteczności publicznej). Niekiedy w zastępstwie już starszego wiekiem arcybiskupa uczestniczył i przewodził uroczystościom. Każdy dzień wypełniony był modlitwą i gorliwą pracą. Biskup sufragan posiadał duże zdyscyplinowanie wnętrze, w stosunkach międzyludzkich kierował się odruchami miłosierdzia i współczucia. Posiadał dużą odwagę cywilną. We wspomnieniach prof. Klemensa Jędrzejewskiego, który zarysowuje portret błogosławionego biskupa i męczennika czytamy:
Pracowitość zdyscyplinowana, pobudzona ambicją osiągnięć. Intelektualizm odtwórczy. […] Niechęć do tytułów, odznak, krytyczny stosunek do popularnych autorytetów […]. Ideał – mniejsze środowisko, nieduże grono, możność kontynuowania kontaktów osobistych w obranym kierunku. Ład w organizowaniu życia codziennego […]. W mowie- unikanie frazesów, czasami brak przejrzystego planu, widoczna, zniewalająca szczerość, wybuch liryzmu, gdy chodzi o przykłady z życia Pana Jezusa, matki Boskiej, Świętych.[…] Negatywny stosunek do słabostek nałogu, marnowania czasu drogiego, do wystawnej gościnności, pochlebstwa. Ucieczka do kontemplacji melodii, do lektury. Tęsknota do uczuć rodzinnych, znajdująca swój wyraz w stosunku do sióstr, do starców opuszczonych.
Andrzej Rutecki
Author: Andrzej Rutecki
Date: 18 maja 2024
Konferencja historyczna 28 maja 2024.
Zapraszamy na obchody 83. rocznicy śmierci Patronów Miasta Działdowo: abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego i bp. Leona Wetmańskiego, które odbędą się 28 maja 2024 r. w Działdowie pod honorowym patronatem Burmistrza Miasta Działdowo pana Grzegorza Mrowińskiego.
Konferencja historyczna pt.: „Prawda i pamięć o ofiarach II wojny światowej.”
(transmisja wydarzenia on-line przez portal Moje Działdowo i na stronach organizatorów)
Czas trwania: 11:00 – 14:00
Miejsce: Centrum Aktywności Organizacji Pozarządowych, ul. Zamkowa 6.
- Otwarcie konferencji i przywitanie zaproszonych gości – Andrzej Rutecki (Wiceprezes Stowarzyszenia);
- „Ksiądz Jan Golędzinowski – duchowny, społecznik, radny Warszawy” – dr Beata Michalec (Zastępca Dyrektora ds. Programowych Muzeum Niepodległości w Warszawie);
- „(Nie) pamięć Wąskiego Lasu” – Daria Zarodkiewicz (Specjalista ds. historii miasta i regionu w Centrum Dialogu Kulturowego „Dom Wesołka”);
- „Płockie duchowieństwo – ofiary DL Soldau” – Janusz Piwowar, dr Mariusz Żuławnik (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej).
Wydarzenie towarzyszące (28.05.2024 r.): Delegacje organizatorów złożą wiązanki kwiatów
w miejscach martyrologii na terenie powiatu działdowskiego.
Patronat medialny: Dzień Dobry Działdowo.pl Moje Działdowo Niedziela – edycja toruńska Radio 7 – Północne Mazowsze i Działdowszczyzna
Partnerzy wydarzenia: Muzeum Niepodległości, Instytut Pamięci Narodowej, Colorbet,
PGKiM Sp z o.o.
Author: Andrzej Rutecki
Date: 14 maja 2024
Pielgrzymka z Żuromina do KL Soldau.
Parafia pw. św. Antoniego z Żurominie zaprasza do udziału w pielgrzymce do Działdowa, miejsca męczeńskiej śmierci biskupów płockich: abp. A. Nowowiejskiego i bp. L. Wetmańskiego i 48 kapłanów z diecezji płockiej. Pielgrzymka odbędzie się 31 maja 2024, piątek, godz. 7:00-17:00.
Facebook/parafiazurominPoczątek pielgrzymki w kościele parafialnym w Żurominie o godz. 7:00. Zakończenie ok. godz. 17:00 przy byłym niemieckim obozie koncentracyjnym KL Soldau – miejscu męczeńskiej śmierci Błogosławionych Biskupów Płockich Antoniego Juliana Nowowiejskiego i Leona Wetmańskiego. Zapisy w kancelarii parafialnej w Żurominie.
Author: Andrzej Rutecki
Date: 13 maja 2024
O Ravensbrück w Działdowie.
Dnia 24 kwietnia 2024 roku odbyło się w Działdowie spotkanie edukacyjno-historyczne w ramach projektu „Przekazywanie pamięci. Prezentacja książki Wandy Kiedrzyńskiej pt. „Ravensbrück – kobiecy obóz koncentracyjny”. Na sali Centrum Aktywności Organizacji Pozarządowych przy ul. Zamkowej 6 zgromadziła się młodzież z miejscowej szkoły średniej oraz osoby dorosłe. Przybyłych gości powitał p. Zenon Gajewski – prezes stowarzyszenia. W spotkaniu wzięli udział: Hanna Nowakowska – prezes Fundacji Culture Memoriae, Joanna Gierczyńska i Robert Hasselbusch z Muzeum Więzienia Pawiak – Museum of Pawiak Prison oraz ks. dr Robert Ogrodnik – kapelan.
Na początku spotkania opowiedziano o transporcie, który odszedł ze wspomnianego miejsca do KL Ravensbrück. Historia obozu koncentracyjnego dla kobiet, los przetrzymywanych tam więźniarek i traktująca o tym książka Wandy Kiedrzyńskiej zostały przedstawione w dalszej części wydarzenia. Opowiedziano wówczas także między innymi o transportach więźniarek gestapo z Warszawy, o miejscach takich jak więzienie Pawiak i kwatera gestapo w al. Szucha, gdzie kobiety przetrzymywano i poddawano przesłuchaniom przed deportacją. Po zakończeniu spotkania odwiedzono miejsca związane z upamiętnieniem osób więzionych w obozie Soldau.
